konferencja

2-3 czerwca 2022

Platonizm w metafizyce
/ ontologii

źródła, dzieje, aktualność, krytyka

Patronat merytoryczny:

referat

dr hab. Przemysław Paczkowski

Uniwersytet Rzeszowski

Style filozoficznego myślenia w antyku: Platon i Arystoteles

abstrakt

Referat stanowi wprowadzenie do analizy antycznego stylu filozofowania. W IV w. p.n.e. filozofia wypracowała pewien ideał wiedzy naukowej. Przedstawił go Arystoteles, ale jest dobrze znanym faktem, że w swoich własnych traktatach – i to nie tylko z dziedziny filozofii praktycznej, ale i teoretycznej – Stagiryta go nie realizował. I chociaż w następnym tysiącleciu znalazło się kilku zagorzałych zwolenników naukowego modelu filozofowania, to model ten został przez większość myślicieli zignorowany, a rzeczywista praktyka filozofowania realizowała się inaczej i była bogata w odmiany. Chciałbym omówić wspomniany wzorzec naukowej metody uprawiania filozofii, by skonfrontować go z faktyczną praktyką filozofowania, w której to praktyce przedmiot, problem i cel rozważań określały ich metodę. Chciałbym pokazać, że myślenie w antyku można określić jako „otwarte”, oraz przybliżyć, jakie cechy składają się na taką jego charakterystykę. Za ilustrację posłuży mi filozoficzna praktyka Platona i Arystotelesa – autorów owego naukowego wzorca. Teza referatu jest następująca: antyczna filozofia nie była myśleniem pod dyktat metody, chociaż miała swoje reguły; nie wychodziła od wcześniej ustalonych założeń, starała się badać przedmiot w sposób nieuprzedzony i pod każdym możliwym względem, nie bała się paradoksu, nie unikała sprzeczności, jeśli okazywała się ona jedynym możliwym wnioskiem z rozważań.